باشگاه فرهنگی ورزشی توفیق

لیست بهترین فیلم های فوتبالی تاریخ سینما

در این بخش برخی از بهترین فیلم های فوتبالی تاریخ سینما را مرور خواهیم کرد.

من زلاتان هستم | ۲۰۲۱ | I Am Zlatan

زلاتان ابراهیموویچ ستاره مطرح تیم ملی فوتبال سوئد است که به خاطر نوع رفتارهایش در تیم‌های مختلف و روحیه جنگندگی که دارد به چهره‌ای خاص تبدیل شده است. زلاتان البته در نسلی فوتبال بازی کرد که چهره‌های مطرحی چون مسی و رونالدو حضور داشتند و همواره زلاتان زیر سایه این نام‌ها قرار داشت. با این حال جنس سیوگرن کارگردان سوئدی فیلمی را بر اساس زندگی او ساخته است تا از اسطوره ورزش سوئد تجلیل کرده و روایت متفاوت از زندگی او را به تصویر بکشد.

دروازه بان | ۲۰۱۸ | The Keeper

فوتبال و نقش رام‌کنندگی آن از خوی سرگشته انسان یکی از ویژگی‌های این ورزش است. فوتبال می‌تواند یک شخصیت منفی و شرور را به یک قهرمان آرام تبدیل کند و اسطوره‌ها را از دل سیاهی‌ها بیرون بکشد.

دروازه بان یک فیلم بیوگرافی و ورزشی است و  داستان یک سرباز آلمانی شرور به نام برت را به تصویر می‌کشد که علاقه‌اش به فوتبال باعث می شود تا گذشته تاریک خود را کنار بگذارد و به یک قهرمان انگلیسی تبدیل شود. دروازه‌بان به کارگردانی مارکوس اچ روزنمولر و بازی فریا مورور، جان هنشو، دیوید کروس، هری مینگ و درولا کیروان ساخته شده است.

پله: تولد یک افسانه | ۲۰۱۶ | Pele: Birth of a Legend

اسطوره فوتبال جهان و برزیل آنقدر چهره‌ای محبوب و جادویی دارد که هر کارگردانی وسوسه ساخت فیلمی درباره شخصیت او را داشته باشد. پله بازیکن بزرگ قرن است و یکی از ماندگارترین مهاجمان تاریخ فوتبال که زندگی پر فراز و نشیب او در مستطیل سبز و در دوران بازنشستگی می‌تواند سوژه یک مستند دراماتیک شود. «پله – تولد یک افسانه»، مستندی در ژانر بیوگرافی و درام، به کارگردانی مشترک جف زیمبالیست و مایکل زیمبالیست و محصول سال ۲۰۱۶ سینمای آمریکاست. در این مستند جذاب، رشد سریع و درخشان فوتبالیست افسانه‌ای، پله اسطوره‌ای به تصویر کشیده شده است. از محله های فقیرنشین سائوپائولو تا رساندن برزیل به اولین قهرمانیش در جام جهانی در ۱۷ سالگی.

فیلم یونایتد | ۲۰۱۱ | United

تراژدی پسربچه‌های بازبی یکی از جوان‌ترین تیم‌های فوتبال که در حادثه سقوط هواپیمان ۸ نفر از آن‌ها جانشان را از دست دادند سوژه فیلم یونایتد به کارگردانی جیمز استرانگ شده است. فیلمی سرشار از هیجان و اشک و لبخند که تماشایش برای هر علاقه‌مند به فوتبال واجب است.

به دنبال اریک | ۲۰۰۹ | Looking for Eric

این فیلم کن لوچ خیلی درباره اتفاقاتی که در زمین می‌افتد نیست، بلکه مقاله‌ای درباره ماهیت خود تعصب و چگونگی فرار از مشقت‌های زندگی معمولی است.

اریک کانتونا، به آرامی شاهد سقوط زندگی‌اش است، زیرا او با یک شغل بد، رابطه تیره‌ با همسر سابقش و پسری که به نظر می‌رسد بیشتر تحت تاثیر زندگی در یک محله خلاف و پخش کننده مواد مخدر است، دست و پنجه نرم می‌کند. نقطه عطف، با این حال، لحظه‌ای است که اریک کانتونا متوجه می‌شود پسرش به مصرف مواد مخدر معتاد شده است. اریک تصمیم می‌گیرد کنار پسرش بماند و او را ترک دهد.

یونایتد لعنتی | ۲۰۰۹ | The Damned United

برایان کلاف، سرمربی افسانه‌ای انگلیسی، تقریباً به همان اندازه که به خاطر درخشش از روی نیمکت به یاد می‌آید، به خاطر خلق و خوی بی ثبات و غیرعادی‌اش نیز معروف است. یونایتد لعنتی سعی می‌کند هر دو وجه شخصیتی  مربی سابق ناتینگهام فارست و دربی کانتی را به تصویر بکشد و بر یکی از تاریک‌ترین دوران حرفه‌ای کلاف تمرکز کند.

این فیلم داستان ۴۴ روزی است که کلاف به عنوان سرمربی لیدز یونایتد در سال ۱۹۷۴ سپری کرد، دورانی که به عنوان یکی از بدنام‌ترین و بحث برانگیزترین جادوهای تاریخ فوتبال شناخته شد. روش‌ها و شخصیت تهاجمی سرمربی جدید که قبلاً چهره‌ای نامحبوب در بین بازیکنان و هواداران الند رود محسوب می‌شد، به جنگی تقریباً آشکار در رختکن منجر شد.

مارادونا | ۲۰۰۸ | Maradona by Kusturica

دیگو مارادونا، اسطوره فوتبال آرژانتین، زندگی خود را برای امیر کوستاریکا، کارگردان صربستانی تعریف می‌کند و مستند جذاب مارادونا با تکیه بر این شخصیت تاریخی ساخته می‌شود.

برخی صحنه‌های فیلم درخشان است. مصاحبه با مارادونا در یکی از بدنام‌ترین بارهای بوینس‌آیرس یکی از نکته‌های برجسته‌ این فیلم است. یا فیلمبرداری از صحنه ازدواج بین دو عضو کلیسا که در وسط زمین فوتبال رخ می‌دهد و عروس توپ فوتبال را به سمت مهمانان پرتاب می‌کند.

کارخانه فوتبال | ۲۰۰۴ | The Football Factory

همه فیلم‌های فوتبال به اتفاقات داخل زمین نمی‌پردازند. برخی از محبوب ترین عناوین چند سال اخیر ترجیح می دهند جنبه تاریک فوتبال را برای مخاطب برجسته کنند. کارخانه فوتبال بر اساس رمان جان کینگ تفسیری متفاوت است از ورود دزد‌های کوچک و تاجران کوکائین که در پوشش فوتبال به فساد مشغول هستند.

این فیلم نشان می‌دهد که دنی دایر پس از رویارویی ناخوشایند با خانواده تامر حسن، رئیس سرسخت میلوال، به حالت پارانویای شدید می‌رود. فیلم با یک نبرد وحشیانه که پیش از درگیری چلسی و میلوال در جام حذفی ترتیب داده شده است، پایان می‌یابد و پایان بندی آن جزو تصاویر ماندگار تاریخ سینما است.

سبز بزرگ | ۱۹۹۵ | The Big Green‏

سبز بزرگ به کارگردانی هالی گلدبرگ یک فیلم کمدی با محوریت فوتبال است که در اواخر دهه ۹۰ تولید شده است. داستان فیلم درباره مربی فوتبال است که از انگلستان به شهری در ایالت تگزاس رفته و قرار است به بچه‌های یک مدرسه فوتبال آموزش دهد. تضادهای یک انگلیسی در فوتبال امریکا درست عکس آن‌ چیزی است که در سریال تدلاسو دیده بودیم و حالا قرار است فرهنگ انگلیسی در سرزمین امریکایی‌ها به چالش کشیده شود. فیلم اگرچه موفقیت خاصی کسب نکرد و حتی از نظر مخاطبان هم اثری قابل توجه نبود اما رویکرد ورزشی فیلم قابل توجه است.

فرار به سوی پیروزی | ۱۹۸۱ | Escape to Victory

داستان فیلم فرار به سوی پیروزی در اردوگاه اسیران جنگی نازی‌ها اتفاق می‌افتد و سیلوستر استالونه، پله و مایکل کین در آن بازی می‌کنند. ممکن است این فیلم شیک‌ترین فیلمی نباشد که تا به حال به پرده‌های بزرگ زیبایی بخشیده است، امافرار به سوی پیروزی برای کسانی که مایلند ناباوری خود را تا حدودی فراموش کنند، لذت زیادی را فراهم می‌کند.

فیلم فرار به سوی پیروزی به کارگردانی جان هیوستون در سال ۱۹۸۱ ساخته شده است. این فیلم محصول کشور انگلیس و آمریکا و در ژانر اکشن و ورزشی است و مایکل کین، سیلوستر استالونه و پله در آن بازی کردند.

فیلم‌های ایرانی درباره فوتبال

عرق سرد | سهیل بیرقی | ۱۳۹۶

در میان فیلم‌های ایرانی که درباره فوتبال ساخته شده است شاید عرق سرد ساخته سهیل بیرقی بیشترین ارتباط معنایی را با فوتبال و اتفاق‌های پیرامونش دارد. داستان فیلم درباره فوتسالیست زنی است که به خاطر شرایط زندگی زناشویی‌اش اجازه خروج از کشور را ندارد و تیم فوتسال را نمی‌تواند در مسابقات بین‌المللی همراهی کند. کش‌مکش‌های افروز اردستانی با بازی باران کوثری با همسرش یاسر شاه‌حسینی با بازی امیر جدیدی یکی از فیلم‌های مهم سینمای ایران را در حوزه ورزشی رقم زده است.

کتونی سفید | محمدابراهیم معیری | ۱۳۸۶

کتونی سفید اولین ساخته معیری است. این فیلمساز جوان با استفاده از بازیگران مطرحی چون حسین یاری و باران کوثری فیلمی را درباره یک مربی فوتبال ساخته است که با ورود به یک روستا در جنوب کشور با چالش‌هایی روبرو می‌شود اما در آخر با سربلندی بیرون می‌آید.

فیلم مثل بکهام کات‌دار شوت بزن

فیلم Bend It Like Beckham

• کارگردان: گاریندر چادا
• نویسنده: گاریندر چادا
• بازیگران: پارمیندر ناگرا، جاناتان ریس میرز، کیرا نایتلی، آرچی پنجابی
• تاریخ اکران: سال ۲۰۰۲ میلادی
• میانگین امتیازات Bend It Like Beckham در IMDB: ۶.۷ از ۱۰

مقاله بهترین فیلم های فوتبالی سینما را با فیلمی شروع می‌کنیم که بیشتر از اینکه یک فیلم فوتبالی و ورزشی باشد سعی می‌کند از نام یکی از شناخته‌شده‌ترین چهره‌های تاریخ فوتبال که در زمان اکران این فیلم در مرکز توجهات رسانه‌ها قرار داشت، استفاده کند تا بتواند فروش خوبی داشته باشد که البته در این مسیر نیز تا حد زیادی موفق بود. این فیلم به تهیه‌کنندگی گاریندر چادا توسط استودیو Kintop Pictures با بودجه‌ای ۶ میلیون دلاری اکران شد و فروش بسیار عالی ۷۷ میلیون دلاری را تجربه کرد.

فروش فوق‌العاده این فیلم سینمایی آن را به سودآورترین فیلم فوتبالی سینما در آن زمان تبدیل کرد که دست‌آورد خوبی برای سازندگانش به‌شمار می‌رفت. داستان فیلم Bend It Like Beckham درباره دو دختر جوان و البته جاه‌طلب جریان دارد که تصمیم می‌گیرند هرطور شده به آرزوی خودشان یعنی تبدیل شدن به بازیکنان حرفه‌ای فوتبال برسند. دراین‌میان مخالفت خانواده این دو نفر باعث ایجاد مشکلاتی برای آن‌ها می‌شود ولی آن‌ها از تلاش برای رسیدن به هدف خود دست نمی‌کشند.

۱۹. فیلم گل!

فیلم !Goal

• کارگردان: دنی کنن
  
• نویسنده: دیک کلمنت
• بازیگران: کونو بکر، آنتونی پلنا، آلساندرو نیوولا، مارسل آیرس
• تاریخ اکران: سال ۲۰۰۵ میلادی
• میانگین امتیازات !Goal در IMDB: ۶.۷ از ۱۰

فیلم گل را می‌توانیم یکی از کلیشه‌ای‌ترین فیلم‌های ورزشی و فوتبالی سینما بدانیم ولی بااین‌حال نمی‌توانیم از محبوبیت بسیار زیاد آن چشم‌پوشی کنیم. فیلمی که برخلاف فروش نه‌چندان خوب خود در گیشه‌ها، پس از اکران در سینماها به موضوع اصلی بحث بسیاری از فوتبال‌دوستان تبدیل شد و احتمالا تمام علاقه‌مندان ورزش فوتبال حداقل یک بار آن را تماشا کرده‌اند. فیلم گل! در سال ۲۰۰۵ میلادی به تهیه‌کنندگی مایک جفریس توسط استودیو Touchstone Pictures با بودجه‌ای ۳۳ میلیون دلاری تولید شد ولی فروش آن از مرز ۲۸ میلیون دلار فراتر نرفت.

داستان فیلم درباره یک مهاجر مکزیکی به نام سانتیاگو مونیز جریان دارد که در لس‌آنجلس زندگی می‌کند و فوتبالیست بسیار مستعدی به‌شمار می‌رود. او در یک تیم محلی بازی می‌کند تا اینکه استعدادیاب باشگاه محبوب نیوکسل در کشور انگلستان او را برای تست ورزشی به انگلستان می‌برد و پس از سختی‌های فراوان توانست به یکی از بازیکنان مهم این باشگاه تبدیل شود. پس از محبوبیت قسمت نخست این فیلم و داستان تلاش سنتیاگو، قسمت دوم آن هم روی پرده سینماها رفت که در آن شخصیت اصلی فیلم یعنی سنتیاگو مونیز به‌خاطر موفقیت‌های خود در نیوکسل به یکی از بهترین تیم‌های فوتبال جهان یعنی رئال مادرید منتقل می‌شود.

۱۸. فیلم لگدزنان و جیغ‌کشان

فیلم Kicking & Screaming

• کارگردان: جسی دیلان
• نویسنده: لئو بنونونتی
• بازیگران: ویل فرل، رابرت دووال، کیت والش، مایک دیتکا
• تاریخ اکران: سال ۲۰۰۵ میلادی
• میانگین امتیازات Kicking & Screaming در IMDB: ۵.۶ از ۱۰

فیلم Kicking & Screaming با بازی درخشان ویل فرل در نقش فیل وستون با یک طنز بامزه این پتانسیل را دارد که لحظات خوبی را برای مخاطب خود بسازد. شخصیت فیل در این فیلم یک رقابت شدید با پدرش دارد؛ پدر او یک مربی فوتبال است و به‌همین‌دلیل فیل تصمیم می‌گیرد مربی‌گری یک تیم مدرسه‌ای را برعهده بگیرد تا بتواند جلوی پدر خود بایستد و پدرش هم به او می‌گوید که در صورت پیروزی توپی که از پله گرفته را به او هدیه می‌دهد.

فیل در این مسیر دست به‌ هرکاری می‌زند، با بچه‌ها بد حرف می‌زند و رفتاری خشن با آن‌ها دارد؛ او به هرقیمتی می‌خواهد از پدرش عملکرد بهتری داشته باشد و همین موضوع زندگی شخصی و سلامتش را هم به خطر می‌اندازد. فیلم Kicking & Screaming در سال ۲۰۰۵ به تهیه‌کنندگی جیمی میلر روی پرده سینماها رفت و فروش نسبتا خوب ۶۰ میلیون دلاری را هم پشت‌سر گذاشت که می‌توانیم نقش‌آفرینی ویل فرل و شوخی‌های او در این فیلم را یکی از مهم‌ترین دلایل این فروش بدانیم.

۱۷. فیلم خیابان سبز

فیلم Green Street

• کارگردان: لکسی الکساندر
• نویسنده: دوگی بریمسون
• بازیگران: الیجاه وود، چارلی هونام، کلر فورلانی، لئو جورجی
• تاریخ اکران: سال ۲۰۰۵ میلادی
• میانگین امتیازات Green Street در IMDB: ۷.۴ از ۱۰

فیلم Green Street که خیلی‌ها آن را با عنوان Green Street Hooligans می‌شناسند فیلمی ارزشمند درباره هولیگان‌های فوتبالی است که نقش بسیار پررنگی در فوتبال و مسابقات مهم فوتبال داشتند ولی در یکی دو دهه اخیر این نقش پررنگ رفته‌رفته کم‌رنگ‌تر شد تا جایی که در بیرون از استادیوم‌ها فعالیت بیشتری از هولیگان‌ها شاهد هستیم که فعالیت آن‌ها معمولا به نبرد و درگیری با یکدیگر ختم می‌شود.

بازیگر نقش اصلی سه‌گانه ارباب حلقه‌ها یعنی الیجاه وود در این فیلم نقش شخصیتی به نام مت را ایفا می‌کند که از دانشگاه هاروارد اخراج می‌شود و پس از ملاقات خواهرش در لندن با یک گروه از هولیگان‌های لندنی آشنا می‌شود و همین موضوع راه او را به این گروه باز می‌کند و زندگی او از یک دانشجوی خبرنگاری به یک هولیگان فوتبال تغییر پیدا می‌کند. دو دنباله دیگر در سال‌های ۲۰۱۰ و ۲۰۱۳ برای این فیلم سینمایی ساخته شد که نتوانستند محبوبیت و موفقیت قسمت نخست خود را تکرار کنند.

۱۶. مستند داستان خارق‌العاده تیم نیویورک کازموس

مستند Once in a Lifetime: The Extraordinary Story of the New York Cosmos

• کارگردان: پال کراودر
• نویسنده: پال کراودر
• بازیگران: مت دیلون، جی امت، گوردون بردلی، جورجیو چینالیا
• تاریخ انتشار: سال ۲۰۰۶ میلادی
• میانگین امتیازات Once in a Lifetime: The Extraordinary Story of the New York Cosmos در IMDB: ۷.۳ از ۱۰

به نخستین مستند حاضر در این فهرست رسیدیم و در ادامه مقاله همان‌طور که پیش‌تر اشاره کردیم با مستندهای بیشتری روبه‌رو خواهیم شد. مستند The Extraordinary Story of the New York Cosmos همان‌طور که از ابتدای عنوانش پیدا است درباره اتفاقی صحبت می‌کند که در طول زندگی تنها یک بار رخ می‌دهد و تنها یک بار می‌توانیم شاهد چنین اتفاق‌های نادری در ورزش باشیم.

این مستند درباره تیم نیویورک کازموس جریان دارد و این تیم را در دهه ۷۰ میلادی به ما نشان می‌دهد که چگونه از فرش به عرش رسیدند و پس از آن به فرش برگشتند. تیمی که توانست پله، اسطوره فوتبال جهان را به ایالت متحده بیاورد و همین اتفاق موجب شد تا توجه بسیاری از اهالی فوتبال به این تیم معطوف شود و اتفاقات مثبت یکی پس از دیگری راهشان به این تیم باز شود. اتفاقاتی که در این دهه در این تیم رخ داد باتوجه‌به شرایط اجتماعی دهه ۷۰ در شهر نیویورک بدون شک المان‌هایی هستند که از تماشای آن‌ها لذت خواهید برد.

۱۵. فیلم این دختر مرد است

فیلم She's the Man

• کارگردان: اندی فیکمن
• نویسنده: کیرستن اسمیت
• بازیگران: آماندا باینس، چنینگ تیتوم، لورا رمزی، دیوید کراس، وینی جونز
• تاریخ اکران: سال ۲۰۰۵ میلادی
• میانگین امتیازات She's the Man در IMDB: ۶.۳ از ۱۰

فیلم She's the Man یکی از معدود فیلم‌های تینیجری به‌شمار می‌رود که درباره ورزش جریان دارد و آن هم ورزش محبوب فوتبال. داستان فیلم روایت‌گر دختری نوجوانی به نام وایولا است که دیوانه‌وار فوتبال را دوست دارد و پس از منحل شدن تیم دختران دبیرستان تصمیم می‌گیرد با تیم پسران دبیرستان بازی کند ولی خواسته او از طرف مربی و مسئولان دبیرستان رد می‌شود. او یک برادر دوقلو دارد که بسیار شبیه‌به‌هم هستند و برادر او قرار است به‌خاطر یک جشنواره موسیقی به لندن برود.

به‌همین‌دلیل وایولا تصمیم می‌گیرد خودش را به‌جای برادرش جا بزند و وارد تیم فوتبال پسران دبیرستان شود ولی مشکلات زیادی سر راه او قرار می‌گیرند. این فیلم در سال ۲۰۰۵ به تهیه‌کنندگی تام روزنبرگ و گری لوکزی توسط استودیو DreamWorks Pictures با بودجه‌ای ۲۰ میلیون دلاری تولید و به فروش نسبتا خوب ۵۸ میلیون دلاری در گیشه‌ها رسید.

۱۴. فیلم یک شوت تا افتخار

فیلم A Shot at Glory

• کارگردان: مایکل کورنته
• نویسنده: مایکل کورنته
• بازیگران: رابرت دووال، آلی مکویست، برایان کاکس، مایکل کیتون
• تاریخ اکران: سال ۲۰۰۲ میلادی
• میانگین امتیازات A Shot at Glory در IMDB: ۶.۲ از ۱۰

فیلم A Shot at Glory یکی دیگر از فیلم‌هایی است که درباره تیم‌های نسبتا ضعیف‌تر و بی‌نام و نشان جهان فوتبال جریان دارد و داستانی را تعریف می‌کند که نه‌تنها در تاریخ آن باشگاه تنها یک بار رخ داده که در تمام جهان این ورزش محبوب اتفاقی مانند آن را نمی‌توانیم به‌طور مرتب ببینیم‌.

همان‌طور که احتمالا می‌دانید در کشور اسکاتلند تیم‌های گلاسکو رنجرز و سلتیک قدرت‌های بلامنازع فوتبال این کشور هستند و در تاریخ فوتبال این کشور در اکثر اوقات جام‌های قهرمانی به یکی از آن‌ها رسیده‌. طوری‌که تیم‌های سطح اول فوتبال اسکاتلند نمی‌توانند به گرد پای آن‌ها برسند چه برسد به تیم‌های سطح‌های پایین‌تر. دراین‌میان تیمی در دسته دوم اسکاتلند به نام Kilnockie FC در جام حذفی این کشور توانست به فینال برسد و در فینال باید درمقابل گلاسکو رنجرز قرار می‌گرفت. اتفاقی که با نقش‌آفرینی زیبای رابرت دوال و برایان کاکس به زیباترین شکل ممکن به مخاطب منتقل می‌شود.

۱۳. فیلم کارخانه فوتبال

فیلم The Football Factory

• کارگردان: نیک لاو
• نویسنده: نیک لاو
• بازیگران: دانی دایر، فرانک هارپر، رولند مانوکیان، تامر حسن
• تاریخ اکران: سال ۲۰۰۴ میلادی
• میانگین امتیازات The Football Factor در IMDB: ۶.۷ از ۱۰

فیلم کارخانه فوتبال یکی دیگر از فیلم‌های این مقاله است که درباره هولیگان‌های فوتبالی جریان دارد و از نگاهی متفاوت این معقوله را به‌تصویر می‌کشد. فیلمی که درباره طرفداران تیم محبوب چلسی روایت می‌شود و با اقتباس از رمانی با همین نام اقتباس شده است.

فیلم Football Factory را می‌توانیم نخستین تجربه سینمایی راکستار بدانیم؛ بله همان راکستار معروف که سری بازی‌های GTA را ساخته و در آن سال تصمیم گرفت به مدیوم سینما وارد شود و این فیلم را به اهالی سینما هدید داد. فیلم داستان فردی به نام تامی را روایت می‌کند که عضوی از هولیگان‌های خشن تیم چلسی است و درکنار دوستانش داستان‌های مختلفی را پشت‌سر می‌گذارند تا از تیم محبوبشان حمایت کنند. این فیلم که اکران محدودی را تجربه کرد بااینکه فروش خوبی در گیشه‌ها نداشت ولی برای فوتبال‌دوستان و علاقه‌مندان حاشیه‌های فوتبالی فیلم سرگرم‌کننده‌ای تلقی می‌شود.

۱۲. فیلم فوتبال شائولین

فیلم Shaolin Soccer

• کارگردان: استیون چو
• نویسنده: استیون چو
• بازیگران: استیون چو، ژائو وی، دنی چان، پاتریک تسه
• تاریخ اکران: سال ۲۰۰۱ میلادی
• میانگین امتیازات Shaolin Soccer در IMDB: ۷.۳ از ۱۰

به فیلمی رسیدیم که نه‌تنها یکی از بهترین فیلم‌های فوتبالی و البته رزمی به‌شمار می‌رود که در کشور ما هم بسیار محبوب است. همه ما در کودکی با تماشای فیلم فوتبال شائولین حداقل یک بار سعی کردیم در کوچه و خیابان مثل شخصیت‌های این فیلم فوتبال بازی کنیم ولی خب همیشه در این راه به بن‌بست رسیدیم. فیلم Shaolin Soccer در سال ۲۰۰۱ به تهیه‌کنندگی یئونگ کووک فای توسط استودیو Universe Entertainment با بودجه‌ای ۱۰ میلیون دلاری تولید شد و در گیشه‌های سینما فروش خوب ۴۳ میلیون دلاری را پشت‌سر گذاشت.

داستان این فیلم همان‌طور که از اسمش می‌توان حدس زد درباره فوتبال جریان دارد ولی نه آن فوتبال معمولی که همه ما می‌شناسیم. داستان درباره یکی از راهب‌های قدیمی معبد شائولین است که با متحد کردن برادرانش قصد دارد با کمگ گرفتن از نیروهای ابرانسانی آن‌ها در مسابقات فوتبال پیروز شود و در این مسیر کونگ‌فو شائولین را درمیان مردم رواج دهد.

۱۱. مستند باجو: دم‌اسبیِ مقدس

مستند Baggio: The Divine Ponytail

• کارگردان: لتیزیا لامارتایر
• نویسنده:‌ استفانو ساردو
• بازیگران: آندره‌آ آرکانجلی، ولنتینا بله، توماس تراباچی
• تاریخ انتشار: سال ۲۰۲۱ میلادی
• میانگین امتیازات Baggio: The Divine Ponytail در IMDB: ۶.۱ از ۱۰

روبرتو باجو را می‌توانیم یکی از معدود فوتبالیست‌هایی در تاریخ قلمداد کنیم که مردم یک کشور را در فینال جام‌جهانی ناامید کرد ولی تک‌تک همان مردم او را دیوانه‌وار دوست دارند و از صمیم قلب عاشق او هستند. روبرتو باجو دم‌اسبیِ دوست‌داشتنی ایتالیا با اینکه در فینال جام‌جهانی پنالتی خود مقابل برزیل را به آسمان زد و موجب قهرمانی برزیل شد ولی نمی‌توانید یک نفر را در ایتالیا پیدا کنید که از او متنفر باشد.

باجو را حتی طرفدارهای تیم‌های رقیبش هم دوست داشتند و برای آن‌ها همیشه حکم یک رقیب قابل احترام را داشت. مستند Baggio: The Divine Ponytail که از شبکه استریم‌محور نتفلیکس پخش شد با تمرکز روی جنبه‌های مهمی از زندگی روبرتو باجو به مخاطب خودش نشان می‌دهد که این بازیکن محبوب چگونه اتفاقات مهم زندگی‌اش را پشت‌سر گذاشته؛ اتفاقات و احساسات شخصی مهمی که شاید بزرگ‌ترین طرفدارهای این بازیکن هم از آن‌ها خبر نداشته باشند.

۱۰. مستند مارادونا به روایت کوستوریتسا

مستند Maradona by Kusturica

• کارگردان: امیر کوستوریتسا
• نویسنده: امیر کوستوریتسا
• تاریخ انتشار: سال ۲۰۰۸ میلادی
• میانگین امتیازات Maradona by Kusturica در IMDB: ۶.۷ ا- ۱۰

در این مقاله به دو اثر مهم درباره دیگو آرماندو مارادونای فقید خواهیم پرداخت و یکی از آن‌ها مستندی به روایت امیر کوستوریتسا، تهیه‌کننده صربستانی است که سعی می‌کند روایتی جدید و خاص را از زندگی دیگو به مخاطبانش نشان دهد. دیگو مارادونا بدون شک نیازی به تعریف و تمجید ندارد و بی‌دلیل نیست که یکی از بهترین بازیکنان فوتبال در تاریخ این ورش به‌شمار می‌رود.

مارادونا در زندگی شخصی خود حاشیه‌های زیادی داشته که در این مستند به آن‌ها پرداخته می‌شود. همین قانون‌شکنی‌های مارادونا بود که او را در سراسر جهان به چنین محبوبیتی رساند و البته هیچکدام از این حاشیه‌ها ذر‌ه‌ای به محبوبیت او لطمه‌ای نزد. خلاصه اینکه اگر مارادونا رو دوست دارید و دوست دارید بدانید در زندگی شخصی او چه خبر بوده، مستند Maradona by Kusturica را از دست ندهید.

۹. مستند رونالدو

مستند Ronaldo

• کارگردان: آنتونی وونکه
• نویسنده: آنتونی وونکه
• تاریخ انتشار: سال ۲۰۱۵ میلادی
• میانگین امتیازات Ronaldo در IMDB: ۶.۳ از ۱۰

در سال ۱۹۸۴، زمانی‌که مادر کریستیانو رونالدو به دلایل مالی قصد نداشت او را به دنیا بیاورد، نمی‌دانست در حال انجام دادن چه جرم سنگینی در حق جامعه فوتبال است. فیلم سینمایی و مستند «رونالدو» نگاهی عمیق به زندگی شخصی و اتفاقات ریز و درشت زندگی این ستاره پرتغالی می‌کند؛ از مرگ پدر او در سال ۲۰۰۵، به‌دلیل استفاده زیاد از نوشیدنی‌های الکلی تا کسب عنوان بهترین بازیکن جهان در سال‌‌های ۲۰۱۳ و ۲۰۱۴ به‌ صورت پیاپی. این فیلم که پر است از نکته‌های جالب و دیدنی درباره‌ی زندگی شخصی او، از رابطه بسیار دوستانه و صمیمی بین کریستیانو رونالدو و لیونل مسی، رقیب همیشگی او صحبت می‌کند.

این فیلم زمانی جالب‌تر می‌شود که بدانید؛ از زمان پیوستن کریستیانو رونالدو به رئال مادرید، یک دوربین به‌صورت دائم، در حال تهیه تصاویری از بازی‌ها و لحظات دیدنی این بازیکن فقط برای استفاده در این فیلم بوده است. با دیدن این فیلم و آشنا شدن با زندگی شخصی این ابر‌ستاره پرتغالی که هواداران بی‌شماری در کشور ما دارد، شناخت بسیار خوبی از او پیدا خواهید کرد و حتی اگر از او خوشتان هم نیاید شاید نظرتان نسبت به کریستیانو رونالدو دوس‌سانتوس آویه‌رو تغییر کند.

۸. مستند سر الکس فرگوسن: هیچوقت تسلیم نشو

مستند Sir Alex Ferguson: Never Give In

• کارگردان: جیسون فرگوسن
• نویسنده: جیسون فرگوسن
• تاریخ انتشار: سال ۲۰۲۱ میلادی
• میانگین امتیازات Sir Alex Ferguson: Never Give In در IMDB: ۸.۱ از ۱۰

سر الکس فرگوسن یکی از آن شمایل‌هایی به‌شمار می‌رود که بدون شک نیازی به معرفی و تعریف و تمجید ندارد. شخصی که از آبردین در اسکاتلند به منچستریونایتد آمد، این تیم را به بهترین تیم تاریخ انگلستان تبدیل کرد و آن را تقدیم هواداران یونایتد کرد. موضوعی که تابه‌امروز باشگاه یونایتد حتی به نزدیکی آن هم برنگشته و هوادارنش همچنان در رویای همان روزها، روزگار سپری می‌کنند.

در این مستند خصوصیات جنگندگی سرالکس را به‌خوبی می‌توانیم تماشا کنیم. خصوصیاتی که باعث شد تا در فینال ماندگار یو‌سی‌ال در سال ۱۹۹۹ یکی از ماندگارترین قهرمانی‌های تاریخ فوتبال را در مقابل بایرن مونیخ جشن بگیرد و آن را به هواداران یونایتد هدیه دهد. همین وجه اخلاقی او بود که «روحیه منچستری» را سر زبان‌ها انداخت و تیم او تا آخرین ثانیه بازی هیچوقت تسلیم نمی‌شد.

۷. فیلم فرار به سوی پیروزی

فیلم Escape to Victory

• کارگردان: جان هوستون
• نویسنده: جف مکوایر
• بازیگران: مایکل کین، سیلوستر استالونه، بابی مور، پله
• تاریخ اکران: سال ۱۹۸۱ میلادی
• میانگین امتیازات Escape to Victory در IMDB: ۶.۶ از ۱۰

فیلم فرار به سوی پیروزی بدون شک مهم‌ترین و برجسته‌ترین فیلم سینمایی با حضور ادسون آرانتوس دو ناسیمنتو یا همان پله به‌شمار می‌رود. فیلمی با حضور بازیگرانی محبوب و برجسته مانند مایکل کین و سیلوستر استالونه و همچنین بابی مور، مدافع افسانه‌ای تیم ملی انگلیس به گزینه‌ای بسیار جذاب برای دوست‌داران فوتبال تبدیل شده است.

فیلمی که درباره چند زندانی در بند نازی‌ها جریان دارد که مجبور می‌شوند درمقابل یک تیم فوتبال متشکل از فوتبالیست‌های نازی‌ها قرار بگیرند. مسابقه‌ای که قطعا شرایط برابری ندارد و جان آن‌ها نیز از هر سمت تهدید می‌شود. بااین‌حال برای نجات یافتن و زنده ماندن راهی به جز حضور در این مسابقه جلوی آن‌ها دیده نمی‌شود. فرار به‌سوی پیروزی به‌خاطر داستان مهمی که تعریف می‌کند و همین‌طور حضور بازیگرانی بسیار برجسته و محبوب توانست در گیشه‌ها فروش بسیار خوب ۳۰ میلیون دلاری را پشت‌سر بگذارد.

۶. فیلم پله: تولد یک افسانه

فیلم Pelé: Birth of a Legend

• کارگردان: جف زیمبالیست
• نویسنده: جف زیمبالیست
• بازیگران: کالم مینی، دیه‌گو بونتا، کوین دپائولا، رودریگو سانتورو
• تاریخ اکران: سال ۲۰۱۶ میلادی
• میانگین امتیازات Pelé: Birth of a Legend در IMDB: ۷.۱ از ۱۰

حتی اگر از دنبال‌کنندگان ورزش فوتبال هم نباشید بدون شک نام پله را شنیده‌اید. فوتبالیستی برزیلی که برای همیشه این ورزش محبوب را تغییر داد و با نحوه بازی کردن خود تاثیرات بسیار پررنگی از خودش بر پیکره این ورزش برجای گذاشت. آدسون آرانتس دوناسیمنتو، ملقب به پله، خیلی‌ها از او به‌عنوان بهترین فوتبالیست تاریخ یاد می‌کنند که البته به‌هیچ‌وجه ادعای بیراهی نیست. فیلم بیوگرافی Pelé: Birth of a Legend در سال ۲۰۱۶ توسط Imagine Entertainment به تهیه‌کنندگی برایان گریزر تولید شد و اکران سینمایی محدودی را تجربه کرد و پخش اصلی آن به شبکه‌های تلویزیونی سپرده شد.

در این فیلم خبری از خود پله نیست و کوین دپائولا در نقش این فوتبالیست افسانه‌ای به ایفای نقش می‌پردازد. داستان فیلم پله: تولد یک افسانه به سال‌های جوانی پله می‌پردازد و تبدیل شدن او از یک فوتبالیست خیابانی به قهرمان جهان در طول تنها چند سال را به‌تصویر می‌کشد. دراین‌میان روابط خانوادگی پله و تاثیرات آن‌ها بر موفقیت او نیز نقش پررنگی در داستان این فیلم دارند تا در داستان تنها به موضوعات ورزشی پرداخته نشود. اگر از طرفداران ورزش فوتبال هستید پیشنهاد می‌کنیم تماشای این فیلم را از دست ندهید.

۵. مستند کلاس سال ۹۲

مستند The Class of '92

• کارگردان: بن ترنر، گیب ترنر
• نویسنده: بن ترنر، گیب ترنر
• بازیگران: دیوید بکام، نیکی بات، رایان گیگز، پل اسکولز، گری نویل
• تاریخ انتشار: سال ۲۰۱۳ میلادی
• میانگین امتیازات The Class of '92 در IMDB: ۷.۹ از ۱۰

اگر از طرفداران فوتبال انگلستان باشید قطعا با عبارت «کلاس سال ۹۲» آشنایی دارید. عبارتی که مربوط می‌شود به بازیکنان جوانی که در بازه زمانی میان سال‌های ۱۹۹۱ تا ۱۹۹۳ وارد این تیم شدند و توانستند تاریخ این تیم را برای همیشه تغییر دهند. بازیکنانی مانند دیوید بکام، نیکی بات، رایان گیگز، پل اسکولز، گری نویل و فیل نویل که درکنار هم تیم جدیدی را شکل دادند.

این تیم توانست به نخستین تیم انگلیسی تبدیل شود که سه‌گانه رویایی اروپا را کسب می‌کند و از آن تیم به‌راحتی به‌عنوان یکی از بهترین تیم‌های تاریخ فوتبال یاد می‌کنند. پس از تماشای مستند Sir Alex Ferguson: Never Give In که کمی پیش‌تر به آن پرداختیم می‌توانید مستند کلاس سال ۹۲ را هم تماشا کنید که ارتباط بسیار زیادی باهم دارند و با تماشای آن‌ها در تاریخ منچستر یونایتد قدم بزنید.

۴. فیلم دیگو مارادونا

فیلم Diego Maradona

• کارگردان: آصف کاپادیا
• نویسنده: آصف کاپادیا
• بازیگران:‌ دیگو مارادونا
• تاریخ اکران: سال ۲۰۱۹ میلادی
• میانگین امتیازات Diego Maradona در IMDB: ۷.۷ از ۱۰

برخی در شهر ناپل او را خدا می‌خواندند، برخی او را منجی بشریت می‌دانستند که در قامت یک فوتبالیست به آن شهر آماده است و برخی باور داشتند دیگو مارادونا فرستاده‌ای از سمت خداوند است که آمده تا مردم کمی زندگی فاجعه‌بار خودشان را فراموش کنند. بااین‌حال مارادونا نه خدا بود و نه فرستاده خدا و نه منجی بشریت. در این فیلم مستند که از حدود ۵۰۰ ساعت تصویر آرشیو شده و پخش نشده از زندگی دیگو آرماندو مارادونا تولید شده به بازه زمانی انتقال بزرگ او از بارسلونا به ناپولی پرداخته می‌شود. انتقالی که برای مردم شهر ناپل مانند یک معجزه بود.

در این مستند به زندگی مارادونا در ناپل نگاهی می‌شود و علاوه‌بر افتخارات او در پیراهن باشگاه ناپولی شاهد به‌تصویر کشیده شدن جنبه تاریک و زشت زندگی این فوتبالیست محبوب نیز خواهیم بود. باشگاه ناپولی که تا آن زمان افتخار چندانی کسب نکرده بود به‌لطف حضور مارادوتا توانست دوبار قهرمان ایتالیا شود و یک بار جام یوفا را کسب کند. مارادونا برای بسیاری از مردم شهر ناپل محبوب‌ترین چهره تاریخ به‌شمار می‌رود و در زمان بازی ایتالیا و آرژانتین در جام‌جهانی در این ورزشگاه و در خاک ایتالیا، مردم این شهر مارادونا در تیم حریف را تشویق می‌کردند. ورزشگاهی که پس از مرگ مارادونا به افتخار او به ورزشگاه دیگو آرماندو مارادونا تغییر نام پیدا کرد.

۳. فیلم یونایتد

فیلم United

• کارگردان: جیمز استرانگ
• نویسنده: کریس چیبنال
• بازیگران: دیوید تنانی، جک اوکانل، سم کلافلین، دوگری اسکات
• تاریخ اکران: سال ۲۰۱۱ میلادی
• میانگین امتیازات United در IMDB: ۷.۳ از ۱۰

قسمت هایی از این متن از کتاب نیمکت داغ اثر دکتر محمدرضا صدر فقید برداشته شده.

«۶ فوریه‌ی ۱۹۵۸، فرودگاه مونیخ، هوای برفی و پرواز شماره ۶۰۹ بریتیش ایرویز تیم منچستریونایتد پس از تساوی برابر ستاره سرخ بلگراد و صعود به نیمه نهایی جام باشگاه‌های اروپا در راه بازگشت به خانه توقفی کوتاه در مونیخ برای سوخت‌گیری کرد. ۴۴ نفر سرنشین هواپیما که شامل تیم منچستریونایتد، چند خبرنگار و چند هوادار میشدن، خوشحال از صعود به نیمه‌نهایی و رویای کسب سه‌گانه اروپا در انتظار پایان سوخت‌گیری، رسیدن به خانه و جشن‌گرفتن با دوستان و خانواده خود بودند. کمک خلبان کنت ریمنت، از کاپیتان جیمز تاین اجازه می‌گیرد تا موتورها را روشن کند. ریزش برف شدیدتر از همیشه شد. سرعت هواپیما به ۲۱۷ کیلومتر بر ساعت رسیده بود (حداقل سرعت نیاز برای برخاستن از زمین). هواپیما چند متری بلند شد. لحظاتی بعد به‌صورت ناگهانی سرعت هواپیما به ۱۹۰ کیلومتر بر ساعت رسید. کاپیتان ریمنت فریاد میزند: «یا حضرت مسیح! نمی‌توانیم بلند شویم.» برخورد هواپیما با حصار اطراف باند فرودگاه، رد شدن از جاده، برخورد با خانه یک خانواده شش نفره و درنهایت برخورد با یک انبار چوبی پر از تنه درخت، لاستیک و بنزین، انفجار!».

مرگ در جای ۲۰ نفر، جان سپردن سه نفر دیگر در روز‌های بعد و نجات یافتن مت ماسبی، مربی تیم. ۱۰ سال تحقیق و بررسی، ۱۰ سال مجادله؛ سرانجام علت حرکت روی لایه‌ی ضخیم شده‌ی برف روی باند فرودگاه اعلام شد و کاپیتان تاین از مقصربودن مبرا شد. مت باسبی تیم را از نو ساخت، تیم جدیدی را روانه مسابقات کرد. تیمی که بابی چارلتون، جورج بست و دنیس لاو را در اختیار داشت. منچستریونایتد ۱۰ سال بعد از فاجعه مونیخ توانست به‌عنوان قهرانی جام باشگاه‌های اروپا دست پیدا کند.

بیش از ۶۰ سال از آن شب برفی در مونیخ گذشته است ولی ناراحتی آن هیچوقت از خاطره فوتبال‌دوستان محو نخواهد شد. جیمز استرانگ، در فیلم سینمایی یونایتد موفق شده است به خوبی این تراژدی بسیار تلخ را به تصویر بکشد.‍

۲. مستند زیدان: پرتره‌ای از قرن ۲۱

مستند Zidane: A 21st Century Portrait

• کارگردان: داگلاس گوردون
• نویسنده: فیلیپ پارنو
• تاریخ انتشار: سال ۲۰۰۶ میلادی
• میانگین امتیازات Zidane: A 21st Century Portrait در IMDB: ۶.۱ از ۱۰

اصلا و ابدا به امتیاز IMDB این مستند توجه نکنید. اگر می‌خواهید زیبایی ببینید، اگر می‌خواهید ابهت و کمال یک فوتبالیست در زمین فوتبال را تماشا کنید مستند Zidane: A 21st Century Portrait بهترین گزینه برای شما خواهد بود. همان‌طور که از عنوان مستند پیدا است، زیدان را می‌توانیم بهترین پرتره از فوتبال در قرن جدید بدانیم.

زیدان آینه تمام‌نمایی است از یک فوتبالیست کامل؛ از فوتبالیستی که می‌توانیم هر حرکت او را مانند یک ضرب موسیقی بدانیم. فوتبالیستی که هر حرکتش در راستای حرکت تیم است و هر لحظه از بازی او لحظه‌ای برای لذت بردن از فوتبال است. در این مستند ۹۰ دقیقه‌ای می‌توانید ۹۰ دقیقه به‌طور خالص فقط و فقط زیدان را تماشا کنید که در آخرین بازی خود برای رئال مادرید به میدان رفت و پس از آن فوتبال باشگاهی خداحافظی کرد. این مستند تنها زیدان را به ما نشان می‌دهد و به‌هیچ‌وجه از زیدان تعریف و تمجید نمی‌کند؛ تنها و تنها زیدان را در میانه میدان نشان می‌دهد که حتی خیلی از وقت‌ها تنها درحال قدم زدن است. زیدان؛ بهترین پرتره از زیبایی‌های فوتبال است.

۱. فیلم یونایتد نفرین شده

فیلم The Damned United

• کارگردان: تام هوپر
• نویسنده: پیتر مورگان
• بازیگران: مایکل شین، تیموتی اسپال، کالم مینی، جیم برودبنت
• تاریخ اکران: سال ۲۰۰۹ میلادی
• میانگین امتیازات The Damned United در IMDB: ۷.۵ از ۱۰

اگر از آن دسته افرادی هستید که لیگ برتر انگلستان را به‌همراه تمام جزییاتش دنبال می‌کنید، تماشای فیلم یونایتد نفرین شده یا خواندن رمان محل اقتباس این فیلم با همین نام می‌تواند لذت بسیار زیادی را برای شما به ارمغان بیاورد. فیلمی که شاید در نگاه اول درباره تیم منچستریونایتد باشد ولی اینگونه نیست و درباره تیم لیدزیونایتد در دهه ۷۰ میلادی جریان دارد. فیلمی به تهیه‌کنندگی اندی هریس و با اقتباس از رمانی با همین نام که با بودجه‌ای محدود و ۱۰ میلیون دلاری تولید شد و به‌خاطر داستان بسیار خاص خود فروش نه‌چندان خوب ۵ میلیون دلاری را تجربه کرد.

عنوان «بهترین مربی انگلیسی که هیچوقت سرمربی تیم ملی انگلستان نشد» لایق هیچکس نیست به جز برایان کلاف. شخصی که به‌خاطر یک مصدومیت شدید دوران بازی او به‌عنوان یک فوتبالیست به پایان رسید و در قامت سرمربی پستی و بلندی‌های بسیار زیادی را تجربه کرد و در این فیلم به دوران ناموفق او در باشگاه لیدزیونایتد پرداخته می‌شود که تنها ۴۴ روز سکان این تیم را در دست داشت و خیلی زود اخراج شد؛ اتفاقی که احتمالا بهترین اتفاق زندگی برایان کلاف به‌شمار می‌رود. فیلم یونایتد نفرین شده برای بسیاری از فوتبال‌دوستان سراسر دنیا بهترین فیلم فوتبالی تاریخ سینما به‌شمار می‌رود و باور کنید ادعای بیراهی نیست اگر بگوییم یکی از بهترین فیلم‌های بیوگرافی ورزشی نیز به‌شمار می‌رود؛ کماکه بسیاری از اهالی سینما و فوتبال‌دوستان سراسر جهان نیز با این ادعا موافق هستند. فیلمی درباره تنها «آقای خاص» فوتبال انگلیس که سال‌ها بعد این عنوان را مورینیو از او دزدید و به خودش اختصاص داد.